Б. Редькин
Шуко тӱрлӧ йылме дене мутланыше, калык-влак ик еш гай илыман республикыштына удмурт-влакат посна верым налын шогат. Нуно тӱҥ шотышто эрвел кундемыште – Марий Турек районысо Кугу Карлыган велне илат. Тӱшка калыкын культур йодмашыжым шотыш налын, тыште удмурт культур рӱдерымат почмо. Лач тушто ыштыше чолга пашаеҥ-влакын тыршымыштлан кӧра шуко тӱрлӧ оҥай пайрем-влак эртаралтыт. Вет тидлан йӧнжат эре ешаралтеш – шуко жап олмыктымо деч вара шукерте огыл ты ялыште Рӱдӧ культур пºртым почмо.
Б. Редькин
Шуко тӱрлӧ йылме дене мутланыше, калык-влак ик еш гай илыман республикыштына удмурт-влакат посна верым налын шогат. Нуно тӱҥ шотышто эрвел кундемыште – Марий Турек районысо Кугу Карлыган велне илат. Тӱшка калыкын культур йодмашыжым шотыш налын, тыште удмурт культур рӱдерымат почмо. Лач тушто ыштыше чолга пашаеҥ-влакын тыршымыштлан кӧра шуко тӱрлӧ оҥай пайрем-влак эртаралтыт. Вет тидлан йӧнжат эре ешаралтеш – шуко жап олмыктымо деч вара шукерте огыл ты ялыште Рӱдӧ культур пºртым почмо.
У полатыште икымше шерге уна-влакымат вашлияш тыршен ямдылалтыч. Вет ты гана тышке Удмуртий Республик гыч сылнымут делегаций толшаш. Пайремын л¢мжат оҥай – «Калык-влакын келшымашышт – сылнымут келшымаш». Ты кугу пайремым кок республикысе книга савыктыше да книгагудо пашаеҥ-влакын кутырен келшымышт почеш эртараш лийме. Амалжат келшен толшо – вет иза-шольо республик-влак шке чапле юбилейыштымат ик кечыштак – 2020 ий 4 ноябрьыште палемдат. Одо да марий-влакын автономный областьыштым ыштыме нерген декретым лач 100 ий ончыч 1920 ий 4 ноябрьыште подписатлыме. Тиде чапле пайремлан пӧлеклалтыт кугу вашлиймаш-влакат.
Юбилей вашеш паша программын тачысе ик ужашыже – иза-шольо республикын калык писательже Вячеслав Ар-Сергин «Перекрёстки» рушла книгаж дене тысе калыкым палдараш. Книгам «Марий книга издательстве» савыктыш пӧрт изи огыл тираж дене луктын. У савыктышын озаж дене пырля Карлыган велыш кугу делегаций толын. Тудын радамышкыже Удмуртий Республикысе национальный книгагудо директорын алмаштышыже Анна Семенова, ты книгагудынак национальный сылнымут пӧлкажым вуйлатыше Галина Сергеева, «Удмурт кеҥеш» мер организаций правленийын секретарьже Елена Александрова да писатель Владимир Михайлов ушненыт, шочмо калык тӱшкан илыман кундем дене палыме лияш кумылаҥыныт.
Марий Элат лӱмлӧ уна-влакым конден. Делегацийым Марий Эл Республикын культур, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерствыжын пӧлка начальникше Владимир Маркин вуйлатен. ӱжмӧ уна-влак коклаште «Марий книга издательстве» савыктыш пӧртын директоржо Юрий Соловьев, С.Чавайн лӱмеш Национальный книгагудын директоржо Ирина Щеглова, «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжо Игорь Попов лийыныт.
Тӱҥалтыште кумдан палыме удмурт писатель Вячеслав Ар-Серги шке творческий корныж дене палдарен, произведений-влак кузе шочмо нерген радамын каласкален, ончыкылык планже да могай нелылык-влакым сеҥаш логалмыж нергенат шылтыде ойлен. Вашлиймашыш погынышо-влакым, тӱҥ шотышто верысе школын тунемшыже-влакым, шочмо йылмым йӧраташ, сылнымутан произведений-влакым лудаш да возашат тыршаш ӱжын. Пытартышлан «Марий книга издательстве» савыктыш пӧртын директоржо Юрий Соловьевлан тудын книгаже-влакым лукташ полшымыжлан кугу таум каласен. Вет «Перекрёстки» деч ончыч лудшо-влаклан писательын «Муралте, куку, муралте…» книгажым марла лукмо ыле да тудым калык йӧратен вашлийын.
Вашеш мутым марий писатель Ю.Соловьев ойла, тыгай вашлиймашыш толшо уна-влакым шокшын саламла да келшымаш кылым умбакыжат пеҥгыдемдаш ӱжеш. Поро мутым кок делегацийынат лӱмлӧ еҥже-влак огыт чамане, ваш-ваш пӧлекым, тауштымо шомакан грамот-влакым пуэдат. Уна-влаклан «Марий Турек муниципальный район» муниципальный образований администрацийын посна тауштымо серышыжым ты администрацийын культур, физический культур да спорт пºлкажым вуйлатыше Наталья Кузьминых уло кумылын кучыкта.
У книга дене палдарымашын программыже кумда да келгын шонен ыштыме ыле: писатель-влак дене вашлиймаш деч посна кок калыкын сылнымут поянлыкшым палымым тергыме викторин, удмурт писательын произведенийлажым сӱрет гоч ончыктымо конкурс шке йырышт шуко еҥым чумыреныт, таҥасымашке ушнаш кумылаҥденыт.
Книга презентаций кугу пайрем семын эртыш. Финн-угор йылме дене мутланыше калык-влакын ешышкышт пурышо удмурт ден марий-влакын келшымашыштым пеҥгыдемдыше вашлиймаш-влак ончыкыжымат шке йырышт шуко еҥым ушаш тӱҥалеш манме ӱшан пеҥгыдемеш.
Ты кечынак Кугу Карлыган Рӱдӧ культур пӧртыштӧ вес кугу пайрем гӱжлен. У шурно пайремым вашлияш пошкудо Киров областьыште да Татарстан Республикыште удмурт калык тӱшкан илыман кундемла гыч 14 куштышо-мурышо коллектив толын, шке мастарлыкше дене куандарен.
Фото И.Попова